سفر پزشکیان به باکو و منافع اقتصادی ایران از این سفر

ساسان گستر: به گزارش ساسان گستر، یک کارشناس مسایل بین الملل اظهار داشت: سفر رییس جمهور ایران به آذربایجان می تواند ابتکار عمل را به منظور بهبود وضعیت اقتصادی بر عهده بگیرد.

به گزارش ساسان گستر به نقل از مهر در آستانه سفر رئیس جمهور به جمهوری آذربایجان، مهدی محمد منتصر، کارشناس مسایل بین الملل، اعتقاد دارد که این سفر می تواند نقطه عطفی در روابط تهران و باکو باشد، بخصوص در حالی که منطقه قفقاز جنوبی در نتیجه تحولات بعد از جنگ دوم قره باغ، به آوردگاه رقابت میان قدرت های بین المللی و منطقه ای تبدیل گشته است.
محمد منتصر ضمن اشاره به نزدیکی فزاینده باکو به رژیم صهیونیستی و ترکیه، خاطرنشان کرد که ایران تابحال اغلب به ابزارهای بازدارنده سخت همچون تهدید نظامی اتکا کرده، اما این ابزار با استفاده بیش از اندازه، کارآمدی خویش را از دست می دهد.
وی تاکید کرد که جمهوری اسلامی باید از موضعی فعال تر وارد میدان شود و با تاکید بر ایجاد منافع اقتصادی و زیرساختی مشترک با ایران برای حکام آذربایجان، مسیرهای جدیدی برای مدیریت تحولات منطقه باز کند.
به گفته او، یکی از مهم ترین ظرفیت هایی که می تواند در این سفر مطرح شود، واردات نفت از جمهوری آذربایجان برای پالایشگاه تبریز است.
وی توضیح داد که باکو حدود ۹۰ درصد از درآمد صادراتی خویش را از محل فروش نفت و گاز تأمین می کند و دراین میان، ایران می تواند با واردات روزانه حدود ۱۱۰ هزار بشکه نفت برای تأمین خوراک پالایشگاه تبریز که حالا با هزینه گزاف از جنوب کشور تا تبریز پماژ می شود، هم صرفه جویی ارزی داشته باشد و هم خویش را به یکی از مشتریان اصلی نفت این کشور تبدیل کند.
محمد منتصر اضافه کرد: این سازوکار نه تنها اقتصادی می باشد، بلکه جنبه ژئوپلیتیکی دارد، چون که پیوند دادن اقتصاد آذربایجان به ظرفیتهای ایران می تواند اثرگذاری ایران را در سیاستهای آذربایجان افزایش داده و بازیگران متخاصمی چون رژیم صهیونیستی را تا حدودی محدودتر کند. این کار همینطور هزینه ایجاد تنش با ایران را افزایش داده و منافع ثبات روابط را برای باکو بالا می برد. او خاطرنشان کرد که فروش نفت و گاز رگ حیاتی حکام آذربایجان است و تل آویو تنها با خرید روزانه ۹۰ هزار بشکه نفت توانسته جایگاه خویش را در مناسبات باکو تحکیم ببخشد؛ ایران هم باید از این راهکار استفاده نماید.
او افزود: با بررسی های انجام شده روشن شد که پالایشگاه تبریز احتیاج به آپگرید شدن برای افزایش بازدهی دارد. این آپگرید در صورتیکه بخواهد مطابق نفت ایران صورت گیرد ۱.۷ میلیارد دلار هزینه دارد اما آپگرید مطابق نفت خام آذری تنها با ۵۰۰ میلیون دلار قابل انجام است.
در ادامه، این کارشناس بین الملل به مبحث کریدور شمال–جنوب پرداخت و اظهار داشت: باآنکه سال هاست که پروژه رشت–آستارا بعنوان حلقه مفقوده این کریدور متوقف مانده، اما ایران می تواند با راه اندازی کریدور ریلی ارس، با اتصال ریلی به خاک جمهوری آذربایجان، این طرح راهبردی را به سر انجام برساند.
به گفته او، اگر خط ریلی باکو از آقبند به اردوباد در نخجوان، از راه خاک ایران برقرار شود، آذربایجان دیگر نیاز واقعی به اجرای کریدور زنگه زور نخواهد داشت؛ کریدوری که با حمایت ترکیه پیگیری می شود و تهدیدی برای منافع راهبردی ایران است. با تکمیل پروژه ارس، جمهوری آذربایجان برای ارتباطات سرزمینی خود به ایران متکی خواهد شد که این هم به نوبه خود بر نوع سیاست ورزی باکو نسبت به ما تاثیر خواهد داشت.
وی خاطرنشان کرد که این اتصال می تواند ایران را وارد مسیر ترانزیتی ترانس کاسپین هم بکند و جایگاه کشور را در تحولات اقتصادی آسیای مرکزی و قفقاز ارتقا دهد.
محمد منتصر سپس ضمن اشاره به ظرفیت بلااستفاده مسیر ریلی جلفا–نخجوان اظهار داشت: این مسیر، که به شبکه ریلی ارمنستان و سپس گرجستان و روسیه متصل می شود، هم اکنون تنها به علت اختلافات سیاسی باکو و ایروان مسدود مانده است.
او تاکید کرد که ایران می تواند از روابط خود با دو طرف استفاده نماید و با توافقات دوجانبه، این مسیر را به سمت گرجستان و روسیه به روی خود باز کند؛ امری که بدون احتیاج به سرمایه گذاری جدید در زیرساخت و یا حتی نهائی شدن توافق صلح بین ارمنستان و آذربایجان، کریدور شمال–جنوب را فوراً فعال خواهد نمود.
وی در قسمت دیگری از گفتگو به نقش ایران در سازوکار منطقه ای ۳+۳ (ایران، ترکیه، روسیه + سه کشور قفقاز جنوبی) اشاره نمود و اظهار داشت: تهران می تواند از این بستر برای ایفای نقشی فعال در روند صلح استفاده نماید.
محمد منتصر افزود که اگر ایران در این سازوکار منفعل بماند، این خطر وجود دارد که روسیه و ترکیه توافقاتی دوجانبه را پیش ببرند که در آن جایی برای منافع ایران نباشد. اتفاقی که در روند آستانه برای ایران رقم خورد و سال ها بعد در ماجرای سقوط سوریه نتیجه تلخ آنرا چشیدیم.
او همینطور مبحث تعیین سفیر ایران در باکو را یکی از مواردی دانست که باید در این سفر تعیین تکلیف شود. وی تصریح کرد که بعد از گذشت بیشتر از ۱۰ ماه، هنوز جایگاه سفیر ایران در آذربایجان خالی مانده و برخی گزارش ها از عدم موافقت باکو با انتخابهای پیشنهادی تهران حکایت دارد.
به گفته او، چنین اتفاقی در روابط کشور بزرگی چون جمهوری اسلامی ایران و کشوری در سطح آذربایجان اصلاً مرسوم نیست و شاید بهتر بود اصل سفر دکتر پزشکیان به باکو مشروط به پذیرش سفیر ما از جانب این دولت همسایه می شد. حل مقتدرانه این مساله در مسافرت پیش رو می تواند صدمه ای که وجهه دیپلماتیک ایران از این رویداد دیده است را تا حدودی ترمیم کند.
در پایان، محمد منتصر ضمن اشاره به تغییر لحن مقامات آذربایجان در ماه های اخیر اظهار داشت: باکو حالا بیشتر از هر زمان دیگری احتیاج به همراهی یا دست کم عدم مخالفت ایران با دستورکار آذربایجان در روند صلح با ارمنستان دارد.
وی تاکید کرد که این وضعیت، یک فرصت محدود است و اگر ایران بتواند با دیپلماسی هوشمندانه و استفاده از ابزارهای قدرت از آن بهره ببرد، منافع راهبردی خود در منطقه را برای سال ها تثبیت خواهد نمود.

منبع: ساسان گستر

1404/01/30

10:15:01

5.0 از 5 امتیاز

تگهای خبر: ابزار , ارز , پالایشگاه , ترانزیت

این مطلب ساسان گستر مفید بود؟

(1)

(0)

تازه ترین مطالب مرتبط

نظرات بینندگان در مورد این مطلب

نظر شما در مورد این مطلب

نام:

ایمیل:

نظر:

سوال:

= ۹ بعلاوه ۵