دانش بنیان شدن صنعت نفت حرکت از واردات به سمت جهش تولید

به گزارش ساسان گستر، معاون وزیر نفت در امور مهندسی، اظهار داشت: تعداد شرکت های سازنده از 1500 شرکت به 2 هزار و 500 شرکت رسید، که برای اولین بار تعداد شرکت های سازنده از شرکت های تامین کننده در این لیست پیشی گرفت.

به گزارش ساسان گستر به نقل از وزارت نفت، باتوجه به شتاب زیاد تغییر فناوری در صنعت نفت، توجه به شرکت های دانش بنیان و فناور در این صنعت بیش ازپیش اهمیت دارد؛ از همین رو وزارت نفت همسو با اجرای قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور، پشتیبانی از کالای ایرانی و بهره مندی از مصوبه تولید بار اول برای تامین نیازهای فناورانه، راهبردی و تحریمی، ارتباطات علمی و مالی خودرا با شرکتها و مؤسسه های دانش بنیان افزایش داده است.
توجه به دانش بنیان شدن صنعت نفت، در دولت سیزدهم شتاب بیشتری گرفت؛ برای اینکه این دولت از همان روزهای نخست اعلام نمود برای توسعه کشور منتظر خارجی ها نمی ماند و توجه به توان داخلی را در اولویت خود قرار داد.
درواقع، دولت سیزدهم و وزارت نفت این دولت نه در شعار، بلکه در عمل اقتصاد مقاومتی را سرلوحه کار خود قرار دادند تا درون زا بودن اقتصاد ایران محقق شود.
تأمین تجهیزات و فناوری های صنعت نفت با تمرکز بر توان سازندگان داخلی در اولویت قرار گرفت، بطوریکه این وزارتخانه برای سومین بار پی در پی رتبه نخست در همکاری با شرکت های دانش بنیان را در بین دستگاه های اجرائی به دست آورده است.
وحیدرضا زیدی فرد، معاون وزیر نفت در امور مهندسی، پژوهش و فناوری نیز در گفت و گو با وزارت نفت با اعلان اینکه رویکرد دولت سیزدهم حمایت تمام و کمال از شرکت های دانش بنیان برای فناورساختن و بومی سازی صنعت نفت بوده است، اظهار داشت: این رویکرد به عنوان یک راهبرد اصلی در سطح معاونت مهندسی، پژوهش و فناوری وزارت نفت تعریف شد و به همین دلیل پروسه کار را طراحی و اجرا کردیم.
وی اضافه کرد: باتوجه به تأکیدهای مقام معظم رهبری در همان سال در خصوص فناورشدن صنایع بزرگ ازجمله صنعت نفت، مسئولیت ما بیشتر شده و در این سه سال اقدام های مناسبی بمنظور دانش بنیان کردن این صنعت انجام شد.
در ادامه مشروح گفت و گو با وحیدرضا زیدی فرد، معاون وزیر نفت در امور مهندسی، پژوهش و فناوری را می خوانید.
از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم تا حالا چه اقدام هایی در حوزه تدوین مقررات لازم برای دانش بنیان کردن صنعت نفت انجام شده است؟
پس از مطرح شدن توسعه کارهای دانش بنیان در دولت سیزدهم، ابلاغ بخشنامه تولید دانش بنیان و اشتغال زایی به همه وزارتخانه ها در دستور کار قرار گرفت. این بخشنامه بعد از آن که در هیئت دولت تصویب گردید، در سال ۱۴۰۱ به وزارت نفت ابلاغ گردید تا برمبنای آن نقشه راه صنعت نفت مشخص شود.
از سوی دیگر، برای بسط و توسعه مباحث دانش بنیانی، پیشنهادهایی در قالب بخشنامه تازه با هدف تکمیل بخشنامه قبلی ارائه و در سال ۱۴۰۳ به وزارت نفت ابلاغ گردید. در این بخشنامه تکالیف پرشماری برای صنعت نفت تعریف شده است که شامل تدوین دستورعمل های توسعه و تقویت زیست بوم نوآوری و فناوری در صنعت نفت، تدوین سند تلفیقی راهبرد فناوری در وزارت نفت، بازبینی در ساختار پژوهش وزارت نفت، تدوین و ابلاغ دستورعمل های اجرائی تخصیصی امتیاز معیارها در ارزیابی صلاحیت شرکت های دانش بنیان، تدوین دستورعمل ایجاد شرکت های زایشی، دستورعمل ایجاد ظرفیت برای تولید دانش فنی و… می شود که همه این تکالیف را به بهترین نحو ممکن انجام دادیم.
افزون بر توجه به شرکت های دانش بنیان، در حوزه به روزکردن لیست بلند منابع وزارت نفت با هدف تامین نیازهای این صنعت چه اقدام هایی انجام شده است؟
ما یک لیست بلند منابع شامل تامین کنندگان و سازندگان در صنعت نفت داریم که مرجع شرکت های مراجعه کننده و وابسته به صنعت نفت برای همکاری در حوزه تامین و واردات تجهیزات مورد نیاز است. زمان آغازبه کار دولت سیزدهم، تعداد شرکت های دانش بنیانی که با صنعت نفت برای تامین تجهیزات مورد نیاز این صنعت همکاری می کردند ۱۵۰ عدد بود که با تعریف مکانیسم هایی در خصوص تشویق شرکت های موجود در این لیست به سمت دانش بنیان شدن و تسهیل ورود شرکت های دانش بنیان به این صنعت، حالا حدود ۶۷۶ شرکت دانش بنیان با این وزارتخانه درحال همکاری هستند.
از سوی دیگر، در گذشته و در بازه زمانی طولانی تعداد شرکت های تامین کننده در این لیست از تعداد شرکت های سازنده بیشتر بود، اما حالا تعداد شرکت های سازنده در این لیست از هزار و ۵۰۰ شرکت به ۲ هزار و ۵۰۰ شرکت رسیده و برای اولین بار تعداد شرکت های سازنده از تعداد شرکت های تامین کننده در لیست بلند وزارت نفت پیشی گرفته است که افتخاری برای صنعت نفت به شمار می آید. همین طور تعداد زیادی شرکت درحال تکمیل این پروسه همکاری با صنعت نفت هستند.
نحوه تعامل معاونت مهندسی، پژوهش و فناوری وزارت نفت با پارک های علم و تکنولوژِی، دانشگاه ها و مراکز علمی داخل و خارج کشور چگونه است؟
پارک های علم و فناوری از مراکز مهمی هستند که در سالهای اخیر خصوصاً در این سه سال به صنعت نفت کمک کرده اند. پارک ها درحقیقت محل تجمیع شرکت های دانش بنیان با استعدادهای مختلف هستند؛ بنا بر این تصمیم گرفته شد با پارک هایی که ظرفیت و توانایی بیشتری برای مساعدت با صنعت نفت دارند، تعامل بیشتری برقرار نماییم. در همین ارتباط توافق ها و تفاهم های مختلفی با شرکت های مستقر در پارک های علم و فناوری استان اصفهان، خراسان، بوشهر، فارس، خوزستان و پارک پردیس تهران انجام شده است.
آیا نتایج پشتیبانی از شرکت های دانش بنیان برای دانش بنیان کردن صنعت نفت مثبت بوده است؟
راهبردی که ما برای دانش بنیان شدن صنعت نفت دنبال کردیم و حمایت های ویژه ای که از شرکت هایی که می توانستند در عرصه صنعت نفت کار کنند انجام دادیم، برای خودمان محسوس است و در این سه سال در حوزه پشتیبانی از شرکت های دانش بنیان و بومی سازی تجهیزات صنعت نفت پیشرفت های بسیاری چه در سطح تجهیزات معمولی و چه تجهیزات با فناوری بالا به دست آورده ایم.
همچنین در حوزه تامین کاتالیست ها که در گذشته بوسیله واردات انجام می شد تا حد بسیار زیادی به خودکفایی رسیدیم و با همتی که در شرکت ملی صنایع پتروشیمی وجود داشت، ۹۰ درصد کاتالیست های لازم در این صنعت بومی سازی و کاتالیست های دیگر صنایع مانند پالایش و گاز نیز تا حد بسیار زیادی داخلی سازی شده است و در مرحله نزدیک به خودکفایی قرار دارد.
پیشرفت ما در حوزه کاتالیست به اندازه ای است که توانستیم کاتالیست را که محصولی فناورانه شمرده می شود به کشورهای صاحب نام صادر نماییم و این افتخاری برای کشور شمرده می شود.
با توجه به این که مهم ترین دغدغه شرکت های دانش بنیان، ایجاد بازارهای دائمی است، تا حالا چه اقدام هایی را برای بازارسازی برای این شرکتها چه در داخل کشور و چه در حوزه بین المللی انجام داده اید؟
در موضوع بازارسازی برای شرکت های دانش بنیان هم در داخل کشور و هم در حوزه بین المللی اقدام های بسیاری انجام شده است و کوشیدیم بتوانند با اطمینانی نسبی وارد این بازار شوند.
در زمینه توسعه بازارهای داخلی شرکت های دانش بنیان، از ظرفیتهای صندوق پژوهش و فناوری صنعت نفت استفاده کردیم و چند ابتکار خوب در این صندوق ازجمله گشایش اعتبار اسناد ریالی، بیمه مسئولیت کالا، ترهین مطالبات و… انجام شد تا شرکت های دانش بنیان و سازنده داخلی با خیال آسوده کارشان را پیش ببرند.
همچنین برای صدور تجهیزات و خدمات فنی مهندسی اقدام های بسیار مطلوبی انجام شد؛ برای مثال برای ساخت پالایشگاه در ونزوئلا بیش از چند میلیون قطعه ساخت داخل را به این کشور صادر کردیم و با تشکیل کارگروه مشترک با معاونت بین الملل و تجاری وزارت نفت کوشیدیم ورود شرکت های دانش بنیان به صنعت کشورهای دوست و کشورهایی که بنای تعامل با آنها را داریم تسهیل شود.
در وزارت نفت دولت سیزدهم چه اقدام هایی درباره ی شناسایی شرکت های پیمانکار ایرانی در عرصه اکتشاف و تولید (E&P) انجام شده است؟
فهرست شرکت های اکتشاف و تولید مدت ها بدون تغییر و تحول باقی مانده بود و نیاز به بروزرسانی این لیست احساس می شد. زمان آغازبه کار دولت سیزدهم بنا شد در لیست این شرکتها به عنوان شرکت های اصلی که در موضوع استخراج و تولید به صنعت نفت کمک می کنند بازبینی انجام دهیم. به این جهت، با همکاری شرکت ملی نفت ایران کارگروه مشترکی تشکیل شد و با انتشار فراخوان، شرکت هایی را که ظرفیت انجام کار در حوزه هایی مربوط به صنعت نفت را دارند دعوت کردیم و پس از بررسی هایی که انجام شد عاقبت ۱۹ شرکت را به عنوان شرکت های اکتشاف و تولید در فهرستی جدید اعلام کردیم
دریافت استانداردها و گواهی نامه های بین المللی برای تجهیزات ساخت ایران در سالهای اخیر با مشکل همراه بوده و از همین رو گواهی نامه کیفیت کالای ایرانی تعریف شده است. باتوجه به راهبردی و پرخطر بودن صنعت نفت، گواهی نامه کیفیت کالاهای داخلی چگونه صادر می شود؟
در معاونت مهندسی، پژوهش و فناوری بخشی مربوط به تدوین استانداردهاست. استانداردهای آی پی اس که اکنون در وزارت نفت به عنوان استانداردهای ملی وجود دارد، با همکاری این معاونت و چهار شرکت اصلی تدوین شده است. این استانداردها باید بنا بر مقتضیات روز و پیشرفت فناوری هرچند وقت یک دفعه روزآمد شوند، به این جهت استانداردهای داخلی در صنعت نفت در دولت سیزدهم از ۵۶ به ۱۷۳ و استانداردهای ملی شده از ۲۹ به ۱۲۳ استاندارد رسید.
از سوی دیگر، در حوزه ملی کردن استانداردها همکاری گسترده ای با سازمان استاندارد بمنظور ملی کردن استانداردهای داخلی صنعت نفت داشتیم تا این استانداردها در خارج از صنعت نفت نیز قابل استفاده باشد.
همچنین، در سالهای قبل نهادی با عنوان نهاد صدور گواهی نامه کیفیت ذیل مجموعه انجمن نفت شکل گرفت که مبنای این نهاد کیفی سازی تجهیزات در داخل صنعت نفت می باشد. در همان زمان گزارشی درباره ی این موضوع، خدمت مقام معظم رهبری ارائه شد که مورد توجه ایشان قرار گرفت.
هر نهادی به جهت اینکه مجوز صادر کند به تأیید نهاد بالاتر که ارائه دهنده آن گواهی نامه است نیاز دارد. در گذشته سازمانی که وابسته به سازمان استاندارد بود این کار را انجام می داد و به جهت اینکه بتوانیم استانداردهای خودرا در کشورهای دیگر ارائه نماییم، موفق شدیم بوسیله نهادهای بین المللی که گواهی کیفیت صادر می کنند، مجوز لازم را بگیریم تا این کار سبب تشویق شرکت های دانش بنیان و سازنده داخلی برای صدور خدمات فنی و مهندسی شود.
برای پشتیبانی از شرکت های دانش بنیان و سازنده داخلی تا حالا چند قرارداد با این شرکتها امضا و چه حمایت هایی از آنها شده است؟
برای پشتیبانی از شرکت های دانش بنیان و سازنده داخلی تا حالا ۷۰ قرارداد تولید بار اول به ارزش ۱۴۵ میلیون دلار با این شرکتها امضا شده است. همین طور ارجاع بیش از هزار و ۶۰۰ قرارداد ساخت و خرید خدمات به دانش بنیان ها به ارزش ۹۱۷ میلیون دلار و ۱۶ هزار میلیارد تومان انجام و تسهیلاتی به ارزش ۴ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان به شرکت های دانش بنیان از محل تبصره ۱۸ ارائه شده است.
از سوی دیگر، صندوق پژوهش و فناوری صنعت نفت که بازوی مالی شمرده می شود، اقدام هایی برای مساعدت با شرکت های دانش بنیان انجام داده که این موارد را شامل می شود: افزایش سرمایه این صندوق تا ۵۰۰ میلیارد تومان، ارائه ۶۱۸ میلیارد تومان ضمانت قراردادی به ۲۴۰ شرکت دانش بنیان، ارائه ۷۰۰ میلیارد تومان ضمانت تسهیلات دریافتی به ۲۵ شرکت دانش بنیان، امضای دو قرارداد تضمینی به ارزش ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار یورو، امضای دو قرارداد بیمه مسئولیت کالا، ترهین مطالبات قراردادی به ۲۴ شرکت به ارزش ۲۷۰ میلیارد تومان، امضای قرارداد اعتبار اسناد ریالی برای شرکت های دانش بنیان به مبلغ ۵ هزار میلیارد تومان که گشایش اولین اعتبار ۲۴ میلیارد تومان است. همین طور سرمایه گذاری خطرپذیر در هفت طرح به ارزش ۲۵۰ میلیارد تومان در عرصه هوش مصنوعی در صنعت نفت به انجام می رسد.
ازآنجاکه در بیست وهشتمین نمایشگاه بین المللی نفت بیشترین تفاهم نامه ها و توافق نامه ها با شرکت های دانش بنیان امضا شده است، چه تعداد از این ها به بستن قرارداد منتهی شده و اجرائی می شوند؟
طبق تاکید وزیر نفت، همه تلاش خودرا برای مانع زدایی تبدیل توافقنامه و تفاهم نامه به قرارداد انجام دادیم، ازجمله اقدام های ما تشکیل کارگروه ساخت بار اول در صنعت نفت با همکاری معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری بود که کمک بسیاری به صنعت نفت و شرکت های دانش بنیان کرده است.
صدور احکام این کارگروه برای رفع چالش های موجود در بستن قرارداد با شرکت های دانش بنیان، سبب شد وزارت نفت برای سه سال پی در پی (۱۴۰۰، ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲) در پشتیبانی از شرکت های دانش بنیان و سازنده داخلی در میان سایر دستگاه های اجرائی مقام اول را کسب کند.
از سوی دیگر، در نمایشگاه بیست وهشتم غیر از امضای تفاهم نامه و توافق نامه، چند قرارداد با ارزش های بالا خصوصاً در روز آخر با حضور وزیر نفت با شرکت های دانش بنیان به امضا رسید.
با توجه به حمایت هایی که از شرکت های دانش بنیان شد، آیا این شرکتها انتظارات وزارت نفت را برآورده کردند؟
با توجه به حمایتی که از شرکت های دانش بنیان و سازنده داخلی در وزارت نفت شد، اکنون بیش ۸۰ درصد تجهیزات اصلی و مورد نیاز این صنعت بومی سازی شده و در کشور ایجاد می شود. از مهم ترین تجهیزاتی که طی این سه سال بومی سازی شد می توان به کلدباکس و پمپ های سه فازی اشاره نمود که دو تجهیز انحصاری با فناوری بالا هستند و بیشتر مشکلات صنعت نفت با داخلی سازی این دو تجهیز رفع شد.
از سوی دیگر، یکی از مسائلی که صنعت نفت سال ها با آن درگیر بوده، تولید ال ان جی است. ازآنجاکه ایران به عنوان دومین دارنده منابع گازی دنیا شناخته می شود، انتظار می رود با توسعه صنعت ال ان جی در تجارت گاز نقش بیشتری ایفا کند.
از دهه ۸۰ چند طرح تولید ال ان جی با مشارکت شرکت های خارجی تعریف شد و فازهایی از پارس جنوبی به این طرح ها اختصاص یافت، اما پس از شروع تحریم ها، اجرای این طرح ها متوقف گردید. از شروع دولت سیزدهم، تاکید وزیر نفت بر اجرا و عملیاتی کردن تولید ال ان جی بود که دو مسیر را برای عملیاتی کردن این مساله طی کردیم. یکی از روش ها استفاده از ظرفیتهای داخلی و دیگری انتقال فناوری از کشورهای صاحب فناوری است که به همت شرکت های داخلی در تولید ال ان جی در سطوح پایین موفقیت های ابتدایی به دست آمده است.
افزون بر این ها، برای انتقال فناوری به روز با شرکت های خارجی همکاری کردیم که اکنون یکی از شرکت های فولادی کار اجرای ساخت مینی ال ان جی را با یکی از شرکت های خارجی به شرط انتقال فناوری بطور رسمی آغاز نموده و در این قرارداد نظارت بر انتقال فناوری به عهده پژوهشگاه صنعت نفت می باشد.
وزارت نفت برای جذب نخبگان و فارغ التحصیلان در صنعت نفت و جلوگیری از مهاجرت آنها به کشورهای دیگر چه اقدام هایی انجام داده است؟
فلسفه وجود دانشگاه صنعت نفت تربیت نیروهای متخصص برای این صنعت است. در سالهای اخیر بعضی بی مهری ها و مقررات سبب شد این دانشگاه از فلسفه وجودی اش دور شود و انگیزه دانشجویان برای ورود به دانشگاه صنعت نفت کمرنگ شد. یکی از اقدام های مهمی که وزارت نفت با شروع دولت سیزدهم انجام داد، جذب گروه «الف» فارغ التحصیلان دانشگاه های صنعت نفت بود، اما عمده کوشش های ما در این سه سال رفع موانع قانونی بوسیله رایزنی با معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی وزارت نفت و نهادهای بیرونی بود و امیدواریم بتوانیم تا قبل از پایان دولت سیزدهم اقدام های مناسبی را برای جذب دانشجویان این دانشگاه انجام دهیم تا دانشگاه صنعت نفت به جایگاه اصلی خود بازگردد.
هر اقدامی را که برای پشتیبانی از شرکت های صنعتی و دانش بنیان انجام دادیم، برای تحقق جهش تولید است. حالا ۸۴۳ نیاز فناورانه تجهیزاتی صنعت نفت در سایت معاونت مهندسی، پژوهش و فناوری بارگذاری شده است و از همه افراد حقیقی و حقوقی و شرکت های دانش بنیان که بتوانند در تامین این نیازها به ما کمک کنند، حمایت می نماییم.

1403/04/02

12:16:00

5.0 از 5 امتیاز

171

تگهای خبر: ارز , اشتغال , بازار , پالایشگاه

این مطلب ساسان گستر مفید بود؟

(1)

(0)

تازه ترین مطالب مرتبط

نظرات بینندگان در مورد این مطلب

نظر شما در مورد این مطلب

نام:

ایمیل:

نظر:

سوال:

= ۴ بعلاوه ۳